Grassen en siergrassen

Gras is een van de grootste plantenfamilies op aarde. Er bestaan wel 8.000 soorten. Familieleden komen dan ook op alle werelddelen voor. Het zijn er niet alleen veel, maar ze zijn er ook al heel lang. Recente vondsten wezen uit dat sommige grassoorten al 65 miljoen jaar bestaan! Zou het helpen dat grassen windbestuivers zijn?

Siergrassen hebben altijd al een belangrijk aandeel gehad in de invulling van het natuurlijke landschap. Hun veelzijdigheid maakt ze tot de perfecte combinatieplant met bloeiende planten en houtmaterialen. Ook vooraanstaande hedendaagse tuinarchitecten maken veel gebruik van siergrassen, waaronder Piet Oudolf die recent de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs 2013 mocht ontvangen voor zijn ontwerpwerkzaamheden.

Niet alleen om het uiterlijk…

Elke grassoort heeft zijn eigen unieke vorm: klein en polvormig, hoog als een scherm of spreidend in sluiervorm. De halmkleuren lopen uiteen van groen, blauw en rood, tot bont met rode, witte of gele halmen en witte of gele dwarsstrepen. Maar, het gaat bij siergrassen niet alleen om het uiterlijk. Ze voegen extra dimensies toe aan het landschap, zoals beweging en geluid. Het zachtjes wiegen in de wind en het bijbehorende geluid creëren een harmonische sfeer in de omgeving van het gras.

Pijpje stoken?

Het pijpenstrootje, Molinia, heet zo omdat de stijve bloeistengels - die geen verdikkingen vertonen - vroeger werden gebruikt om de lange stenen pijpenstelen mee te reinigen. Pijpenstrootjes - die we in de natuur vaak vinden op wat schrale, zure grond - doen het in de tuin goed in elk type grond. Als deze maar niet te voedselrijk is. Een zonnige plek is aan te raden, maar geef bij aanhoudende droogte wel water.

Vooral de kweekvormen zijn zeer geliefd in de tuin. Molinia arundinacea ‘Transparent’ is een zeer aaibare schitterende, polvormende plant met massa’s sierlijk overhangend smal blad. Deze grassoort kan maar liefst twee meter hoog worden. In de bloeitijd (juli-augustus) wuiven daar dan de sierlijke bloeiaren bovenuit.

Koude en warme types

Grassen van het koude seizoen beginnen al vroeg in het voorjaar te groeien. Sommige blijven halfwintergroen in de winter, zoals de Carex ‘Deschampsia’, of geheel wintergroen zoals de Carex Buchananii. Andere grassen doen het juist goed tijdens de warmere periodes in het jaar en blijven er ook mooi uitzien als het wat langer warm en droog is.
Ze beginnen pas te groeien als de temperatuur wat meer is opgelopen; Molinia en Pennisetum zijn hiervan mooie voorbeelden. Goed om te weten als je ze in je tuin
wilt planten.

Wat een silhouet…

Pennisetum, (ook wel bekend als lampenpoetsersgras) heeft een ronde, polvormige groeiwijze en is zeer geschikt als solitaire plant.

De bekende pluimen, die wel tot een meter hoog kunnen worden, komen op in de nazomer en blijven mooi tot ver in de herfst.

Er zijn soorten met witte pluimen en groen blad, maar ook soorten met een mooie roze blos en donkerrood gras.

Er is zelfs een kleinblijvend lampepoetsergrassoort dat zeer geschikt is voor het balkon.

Ook in de winter heeft de plant een prachtig silhouet.

Het is een opvallende verschijning in een gemengde border en laat zich goed combineren met planten zoals asters, pimpernel, sierdistel en andere najaarsbloeiers.

Overigens laat dit siergras zich ook uitstekend combineren met een bloembollensoort als dahlia.

Een eigenzinnig ding

Carex is geen grassoort, maar is wel heel nauw verwant. Het is een zogenaamde zegge, te herkennen aan de driekantige stengels. Net als bij de grassen bloeien de bloemen hier ook in pluimen en hebben de uiteinden van de bloeistengels aartjes. Dat is niet het enige verwarrende. Naast de paar duizend verschillende soorten - die soms moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn - hebben ze een heel alfabet aan namen! Bleke, blonde, hazen-, ijle zegge, knotszegge, ruige- of slanke zegge en… natuurlijk zwarte zegge. En dit is slechts een kleine greep uit het totaal. Uit de uitgebreide Carexfamilie is een aantal soorten geschikt voor de tuin: deze zijn zowel groenblijvend als bladverliezend. Een paar namen? Hangende zegge, Japanse zegge, palmzegge of bontbladige zegge. Zegge plant je op plaatsen waar de grond vochtig tot nat is. Het is een typische accentplant en een makkelijke, want zegge hoeft niet zoals veel andere vaste planten, in het najaar of voorjaar worden teruggeknipt.

Tip: plan je aankoop

Kijk goed welk doel je met je gras hebt. De polvormige grassen groeien in mooie polletjes en breiden zich langzaam uit ten opzichte van de andere soorten. Andere grassoorten verspreiden zich door middel van ondergrondse uitlopers en kunnen daardoor overheersend worden. Grassen laten zich goed combineren met andere vaste planten en zijn een mooie en waardevolle toepassing in uw tuin. Bepaal je doel en maak een juiste keuze.

grassen en siergrassen

Pas op met snoeien

Snoei siergrassen nooit in het najaar! Dan vernietig je juist een groot deel van de sierwaarde van het gras. Grassen zijn bijzonder fraai in de winterperiode, als er bijvoorbeeld een laagje rijp op ligt, of als ze ruisen in de winterwind. Ze geven je tuin dan een extra dimensie. Snoei de plant dus pas in het voorjaar terug, tot ongeveer tien centimeter, voordat de groei begint. Als je in het voorjaar snoeit, komt de groei eerder op gang. Oud blad dat op de plant blijft zitten, vertraagt namelijk de opwarming van het hart van de plant en daarmee de groei met ongeveer drie weken.

Eenmaal aangeslagen, vragen siergrassen bijzonder weinig aandacht. Al met al zijn siergrassen ideale tuinplanten. Ze zijn duurzaam en onderhoudsvriendelijk en geven een prachtig accent aan elk type tuin, zowel in de zomer als in de winter. Binnenkort maar eens bij het tuincentrum kijken welke siergrassen er zoal te koop zijn…