Hoe bescherm je planten tegen vorst?

In het najaar kan het weer grillig zijn. Wanneer de temperatuur onder het vriespunt daalt nemen we buiten best een aantal voorzorgsmaatregelen: de buitenkraan afdekken met een vorstbeschermingskap, leidingen vorstvrij houden met een verwarmingskabel, de regenton voor een kwart laten leeglopen en niet te vergeten, vorstgevoelige planten en kuipplanten beschermen tegen de koude. Vooral niet-inheemse en tropische planten zoals olijf- en palmbomen zijn niet bestand tegen vorst. Ook planten die in potten staan zijn gevoeliger aan lage temperaturen.

De tuin in de winter

Planten in pot beschermen

Vorstgevoelige planten zijn planten die niet bestand zijn tegen de vrieskoude en afsterven zonder bescherming. De temperatuur waarbij de plant schade zal oplopen hangt af van de standplaats, de soort en vaak ook de leeftijd. Omdat bij planten in pot de wortels zich bovengronds bevinden, lopen deze een groter risico op vorstschade dan planten in volle grond. Zelfs winterharde planten kunnen dan blijvende schade oplopen als de extreme koude lang aanhoudt.

Planten in pot beschermen tegen vorst Planten in potten laat je bij voorkeur overwinteren in de tuinkas (serre), schuur, garage of veranda, op een vorstvrije niet te donkere plaats. Zijn de potten te zwaar of te groot om ze te verplaatsen dan kan je de bovengrondse delen inpakken met jute, vliesdoek of een speciaal daarvoor gemaakte thermobeschermhoes die verkrijgbaar is in verschillende maten en ja zelfs met een leuke print. Wat dacht je van een hoes in de vorm van een sneeuwman, koe of schaap?

Al deze hoezen bieden een uitstekende bescherming tegen uitdrogende koude wind en vorst en ze zijn tevens water-, licht- en luchtdoorlatend. Zo kan je de hoes gerust enkele weken rond de plant laten zitten bij langere periodes van vorst. Dergelijke hoezen worden bijvoorbeeld gebruikt om olijfbomen, oleanders, laurierbomen en palmen te beschermen.

Door het aanbrengen van een vlies of hoes wordt de temperatuur binnenin constanter gehouden. Volstaat een hoes niet dan kan je een warmtekabel in kringen rond jouw plant aanbrengen. Een warmtekabel wordt ongeveer 38 à 40° warm en is speciaal ontwikkeld om planten te verwarmen. De warme lucht stijgt op waardoor het onder de hoes warmer wordt en de koude geen schade kan aanrichten aan de plant. De meeste tropische en mediterrane planten vragen een wintertemperatuur tussen 5° en de 10° C.

Noppenfolie of zeilen in plastiek worden gezien hun luchtdichtheid afgeraden. De plant kan dan niet meer ademen en de kans op rotten is groot. Je kan dit wel gebruiken om de pot zelf in te wikkelen. Zo bescherm je enerzijds de wortelkluit tegen bevriezing en voorkom je anderzijds vorstschade aan de pot zelf. Wikkel de bodem van de pot niet in want het water moet nog langs onder weg kunnen!

Er bestaan zelfs potten met een isolerende binnenlaag. Het merk Capi Europe bijvoorbeeld heeft bloembakken in verschillende maten en kleuren met een dubbele isolerende wand die de wortels van de planten beschermt. Dergelijke potten hoef je niet extra in te wikkelen.

Planten in volle grond beschermen

Door de bodem rond vaste planten, rozen en andere vorstgevoelige planten van een mulchlaag (bladeren, stro, boomschors, takken,…) te voorzien, kan de vrieskou niet tot bij de wortels van de plant doordringen. Dit kan ook met een isolerende kokos afdekring. Deze ring kan tevens onder potten worden gelegd en houdt de koude tegen die uit de bodem naar boven stijgt. Kleinere planten kan je wapenen tegen koude met een omgekeerde bloempot of een emmer. Een rietmat is ook altijd een handig middel en kan snel rond planten worden aangebracht. Rond hogere planten kan je een constructie maken van bamboestokken waarrond je jute of vliesdoek wikkelt. De ruimte binnenin vul je op met stro of droge bladeren als extra isolatie.

Stamrozen worden beschermd door de kroon met een jute of vlies in te wikkelen.
Canna’s kunnen absoluut niet tegen de vrieskou. Uitgraven en vorstvrij overwinteren is een noodzaak.
Palmen kunnen wat vorst verdragen mits bescherming tegen de wind en het droog houden van de grond.
Leifruit zoals kiwi's, vijg en perzik kan je afdekken met een rietmat.

Planten beschermen tegen vorst met vliesdoek en droge bladeren

Schade bij groenblijvende planten

Naast bevriezing kan de plant schade oplopen door uitdroging of rotting. Uitdroging komt vooral voor bij wintergroene planten. Als de grond bevroren is kunnen ze geen water meer opnemen uit de bodem. Toch zullen de bladeren verder water verdampen door de zon en de wind. Bij aanhoudende vorst kunnen hierdoor verschillende bladhoudende soorten afsterven. Voorbeelden zijn Camelia, bamboe en verschillende soorten coniferen. Deze planten verkiezen een plekje op het zuiden in de winterzon. Als het zowel overdag als 's nachts vriest dan dek je de plant best af met een vliesdoek.

Rotting komt voor bij koud weer en een hoge grondwaterstand. Planten die van een goed gedraineerde grond houden worden beter op een hoger gelegen stuk in de tuin geplant. Bij de aankoop van planten is het goed om weten dat matig winterharde planten liever in een droge zandgrond staan dan in een natte kleibodem. Grijs bladige planten houden vrijwel altijd van warmte en droogte en houden niet van natte voeten.

Nog een extra tuin tip: Laat hoezen niet langer zitten dan nodig. Van zodra het opnieuw wat warmer wordt mag je de hoes terug verwijderen zodat de plant weer ten volle van het zonlicht kan profiteren.