Leren zaaien: tips om zelf groenten te zaaien

Zaaien is een kunst. Het is iets moois en de start van een nieuw maar kwetsbaar en onzeker begin. Verse kiemen moeten tegenwoordig tegen heel wat kunnen om te overleven, denk maar aan schimmels, ziektes en parasieten. Ook vogels en muizen zijn geduchte tegenstanders van de verse kiemen. En ook de weersomstandigheden hebben wij niet in de hand: nachtvorst, hagelbuien of een schrale oostenwind.

Door als deze factoren, die het nieuwe moestuinleven maar al te graag in de weg staan, worden we enigszins gedwongen om met enkele belangrijke zaken rekening te houden. Uiteraard is dit zoals bij het ontstaan van elk nieuw leven een vanzelfsprekend gegeven. Ken je moestuin, maak een plan, weet wat je zaait en vooral hoeveel, zaai met mate en zo fijn en perfect mogelijk. Lees vooraf alle informatie op het zaadzakje.

zaaicursus - leren groenten zaaien

Start met proper materiaal

Vooreerst is het van belang dat we met proper onderhouden en netjes gekuist en indien mogelijk ontsmet materiaal beginnen. Dit schrikt misschien een klein beetje af maar geloof me vrij, een nette start is reeds de helft van het werk. Start met volledig nieuw materiaal: pottenpers, zaaibakjes, trays en zaaiplaten, potjes en zaaigrond of zorg ervoor dat alles van afgelopen voorjaar tot in de puntjes met detergent is gereinigd. Resten van het vorige seizoen kunnen nog steeds sporen van ziekten en schimmels dragen.

Ook de zaaigrond moet steriel zijn en best uit een verse zak komen. Gebruik geen tuingrond of oude reeds gebruikte potgrond. Deze zijn te onregelmatig van structuur en mogelijks reeds verzadigd met tal van onkruidzaden. Kant en klare zaai- en stekgrond, mooi gelijk van structuur… daar starten we mee! Om wat kosten te besparen kan je eventueel in WC- rolletjes of eierdoosjes zaaien die je dan straks met de zaailing in één geheel kan planten. Zaaigrond kan je zelf luchtiger gaan maken door één derde extra wit zand toe te voegen. Op die manier zal de grond beter draineren en kan je vochtproblemen voorkomen. Overdaad schaadt dus te natte zaaigrond moeten we kost wat kost vermijden. Water geven doen we met mate maar genoeg en kan reeds enkele dagen voor het zaaien zodat de bevochtigde zaaigrond opnieuw voldoende op temperatuur kan komen.

Geef water met mate

En goede nevelspuit is steeds handig op de zaai- en stektafel. Hiermee kan je zowel zaaigrond, de afdeklaag als de verse kiemen gedoseerd bevochtigen. Geef ook steeds vers en proper water om schimmelziekten te voorkomen. Het zaaigoed afdekken met een transparante koepel of tunnelfolie helpt om de vochthuishouding van de zaaigrond te regelen, regelmatig verluchten is natuurlijk steeds belangrijk. Starten op een verwarmde bodem met hulp van elektrische kweekbakken en dus met warme zaaigrond zorgt voor een snelle kieming en doorgaans sterkere zaailingen.

zaden zaaien in kartonrolletjes

Gebruik plantenlabels

Alles wat je zaait kan je beter onmiddellijk labelen en benoemen zodat je een mooi en correct overzicht krijgt van de groentetuinvoorbereidingen, wie schrijft die blijft… zo is dat. Je vermeldt het best de naam en de zaaidatum met een watervaste stift of een potlood op de plantenlabel. Door de zaaidatum te vermelden kan je ook de kwaliteit van het gekochte, het zelf geoogste of het bewaarde zaad nagaan. Zaden bewaar je het best in een goed afgesloten zaadzakje in een luchtdichte bewaarbox op een koele en eventueel donkere plaats.

Licht- of donkerkiemers

Een volgende niet onbelangrijke factor is licht. Ga eerst en vooral na of je met een licht- of een donkerkiemer te maken hebt. Deze informatie, die je meestal op de verpakking vindt, zal belangrijk zijn voor de dikte van de afdeklaag. Lichtkiemers, zoals de meeste kruiden, dekken we nauwelijks af met zaaigrond terwijl donkerkiemers, zoals de meeste groenten, dieper worden gezaaid. Gelijkmatig licht wordt pas echt belangrijk wanneer de kiemen zichtbaar worden. Veel licht zorgt voor stevige kiemen en mooie rechte groeistengels en voorkomt de vaak voorkomende kiemplantenschimmel. De vensterbankkas, een koude bak of een tuinkas zijn uiteraard ideaal.

hoe zaailingen verspenen

Zaailingen verspenen

Van zodra de eerste echte blaadjes verschijnen kunnen de zaailingen worden verspeend waarna ze in een eigen kweekpot staan te popelen om naar buiten te kunnen.
Hou je in bij het eerste mooie lenteweer en wacht liever wat langer zodat de nachtvorst of een stevige hagelbui geen roet in het eten gooien. De Ijsheiligen (medio-mei) zijn steeds een mooi mikpunt. Hou de zaailingen goed in de gaten en bescherm ze tegen vraatzuchtige slakken, insecten, vogels en muizen. Ja hoor, de strijd gaat verder, tot aan de oogst.

Tot slot nog een tip voor het zaaien van harde zaden. Schuur zaden van pronkerwten en Oost-Indische kers licht op met een fijn stukje schuurpapier of een fijne vijl en week ze vervolgens een nacht in een glas warm water. Verdeel de zaden nadien op een natte ondergrond van bijvoorbeeld keukenpapier of watten waarmee je ze ook afdekt. Hou het geheel vochtig en controleer het kiemproces aandachtig. Plant de zaden na het kiemen afzonderlijk en heel voorzichtig in potten met potgrond. Dit is ook een uistekende manier om een kiemproef te doen waarmee je de kwaliteit van het zaad controleert.

Groenten zaaien in potjes of trays

Een goed plan en een nette start zijn dus belangrijk. Verder lezen we vooraf wat ons te doen staat en beperken we het verspenen tot een minimum. Dit kunnen we enkel doen door heel precies en fijn te zaaien zonder veel zaden te verspillen. Dit geconcentreerde werk bespaart jou een hoop werk achteraf en levert heel wat voldoening op wanneer je de meest sterke zaailingen selecteert.

Dit in combinatie met geduld en een mooie balans van licht, lucht, warmte en water helpt je bij de start van het nieuwe seizoen…en natuurlijk…vergeet niet te labelen!