Wat zijn korstmossen en zijn ze schadelijk?

Soms krijgen we de vraag of die (kleurrijke) korstmossen die je regelmatig op boomstammen en takken ziet, eigenlijk schadelijk kunnen zijn. Welnu, ik kan je geruststellen: zowel korstmossen als gewone mossen brengen helemaal geen schade toe. Als je ze van dichterbij bekijkt, zul je zelfs merken hoe intrigerend en fotogeniek ze zijn!

Wat zijn korstmossen?

Hoewel korstmossen botanisch gezien geen planten zijn maar een symbiose vormen tussen een schimmel en een alg, kunnen ze absoluut geen schade toebrengen aan de plant waarop ze groeien. Het gebruik van verschillende bestrijdingsmiddelen is dus zeker niet nodig, integendeel. Dit geldt trouwens ook voor gewoon mos. Bepaalde soorten staan zelfs op de Rode Lijst en worden met uitsterven bedreigd. Daarom is het belangrijk dat we ze goed beschermen!

Korstmossen moet je niet verwarren met mos. Je vindt ze vaak samen in het bos, maar mos is een groene sporenplant met stengeltjes en blaadjes, terwijl korstmossen geen echte planten zijn. Mos groeit in dichte matten en hecht zich vast aan de ondergrond met rizoïden. Deze wortelachtige structuren worden echter niet gebruikt om voedingsstoffen op te nemen. Mos gedijt goed bij een hoge luchtvochtigheid en floreert het beste in schaduwrijke en vochtige plaatsen. Net zoals korstmossen spelen ze een belangrijke rol in het ecosysteem.

In onze streken komen ruim 700 soorten korstmossen voor, maar wereldwijd zijn er tot wel 25.000 verschillende vormen bekend. De laatste jaren verandert er veel in de wereld van de korstmossen. Sommige soorten verdwijnen, terwijl nieuwe soorten worden ontdekt.

Ze behoren tot één van de langst levende organismen op aarde en kunnen een leeftijd bereiken van honderden tot wel duizenden jaren. Het zijn dus kleine levende wezens die elk een eigen verhaal te vertellen hebben, en net daarom moeten we ze koesteren en bewonderen!

Hun voorkomen hangt vaak samen met de luchtkwaliteit. Ze dienen als indicatoren voor luchtverontreiniging, want in de meeste gevallen groeien ze alleen op plaatsen waar de lucht niet vervuild is, hoewel er uitzonderingen zijn.

Ze groeien heel langzaam en komen meestal voor op bomen, maar ook op tegels, muren en dakpannen. Ze gebruiken de ondergrond enkel als habitat, en elke soort heeft zijn eigen voorkeur. Het zijn geen parasieten en nemen dus geen voedingsstoffen weg van de plant waarop ze groeien. Ze dringen niet binnen in de boom maar leven oppervlakkig. Hun voedingsstoffen halen ze uit de algen waarmee ze samenleven, op zo'n manier dat de algen dit overleven.

Ook de boomschors lijdt niet onder de bedekking van korstmossen. Op één boom kunnen we tegelijkertijd verschillende soorten aantreffen. Op plaatsen waar het meestal nat is, groeien korstmossen die reageren op vocht, namelijk de groene varianten. Op droge plaatsen groeien dan weer specifieke soorten die niet tegen vocht kunnen. Ze komen zowel voor op levende bomen als op dood hout.

Ijslands mos 150 g - Naturel

^€6⁹⁹

Bekijk in onze webshop

Ijslandmos 150 g - Donkergroen

^€6⁹⁹

Bekijk in onze webshop

Korstmossen zorgen voor diversiteit

Deze oeroude levensvormen hebben hun belang in een groter geheel en hebben gevolgen voor al het andere leven op aarde, omdat alles met elkaar verbonden is. Mossen en korstmossen herbergen tal van kleine insecten die het mosdek als schuilplaats en nestplaats gebruiken. En zoals we allemaal weten, zijn insecten onmisbaar voor het voortbestaan van planten, vogels, tal van andere dieren en uiteindelijk ook voor de mens.

In Noordelijke gebieden worden deze organismen ook gegeten door rendieren, en zelfs muskusossen lusten ze graag. In de winter is het vaak het enige voedsel dat hun nog resteert. Het is toch ongelooflijk dat zulke kolossen hierop kunnen overleven, zelfs op plaatsen waar het barkoud is. Met hun hoeven schrapen ze de sneeuw weg en eten ze de korstmossen en het nog overgebleven struikgewas.

In Lapland is korstmos het hoofdvoedsel van het rendier. De grijsgroene variant, waarvan de vertakkingen op een hertengewei lijken, heeft zelfs de naam rendiermos gekregen. Deze soort wordt vaak gebruikt in bloemstukken en is daardoor vrij bekend.