Libel of waterjuffer, het verschil

De voorouders van libellen, de zogenaamde oerlibellen, leefden reeds 320 miljoen jaar geleden, dat is zo'n 100 miljoen jaar voor er dinosauriërs waren. Met een spanwijdte van 60 tot 75 cm moeten het impressionante dieren geweest zijn. En wist je dat de lichaamsbouw en levenswijze van de libel de laatste 150 miljoen jaar niet of nauwelijks veranderd is?

Hun fascinerende vliegmanoeuvres doet niemand anders na en laat menig wetenschapper met verstomming verslaan. In België en Nederland zijn er een 70 tal soorten vastgesteld. Wereldwijd zijn dit er ruim 6300 die worden onderverdeeld in de orde van de echte libellen en de orde van de juffers.

De lichaamsbouw van een libel en juffer is echter enigszins anders. Benieuwd hoe je ze van elkaar kunt onderscheiden? Lees dan snel verder...

Wat is het verschil tussen een libel en juffer?

Libellen en waterjuffers hebben een aantal opmerkelijke verschillen:

• Juffers hebben 2 paar vleugels die zo goed als identiek zijn. Bij een libel is dit anders, daar zijn de geaderde achtervleugels aan de basis breder. De vleugels zijn niet met elkaar verbonden en kunnen los van elkaar bewegen.
• Wat nog meer opvalt is dat een libel zijn vleugels in rust gespreid laat en een juffer in rust de vleugels langs of boven het lichaam samenklapt.
• Ook aan de ogen kan je zien of het om een juffer of libel gaat want bij een libel palmen de facetogen bijna de gehele kop in en raken ze elkaar. Ze hebben geen 2 ogen maar 5, waarvan 3 enkelvoudige kleine ogen. Hierdoor hebben ze een panoramisch zicht van bijna 360 graden. De ogen bestaan uit 10.000 tot 50.000 facetjes. Bij de waterjuffer zijn de ogen iets bescheidener en duidelijk van elkaar gescheiden maar ook zij hebben 2 grote ogen en 3 kleinere ocelli waarmee ze licht en schaduw kunnen detecteren.
• De lichaamsbouw van een juffer is doorgaans slanker dan die van een libel. Bij een libel is het achterlijf vaak breder en robuuster.
• De larven van libellen zijn veel groter en robuuster dan die van de juffers.

Libellen zijn dankzij hun ogen en de 4 vleugels die los van elkaar kunnen aangestuurd worden, zeer behendig in de lucht. Dit stelt hen in staat om in bijna elke richting te vliegen, zelfs achteruit, verticaal opstijgen of zo goed als stil hangen in de lucht, alles is mogelijk. Met hun kleine antennes meten ze de snelheid.

Hun snelheid kan oplopen tot 50 km per uur wat hen tot de snelste insecten maakt op aarde. Ze volgen geen duidelijke richting en kunnen razendsnel van koers veranderen. Ze kunnen ook moeiteloos een zwaartekracht van 9 G weerstaan. Hun naar voor gerichte poten gebruiken ze vooral om te landen, zich vast te grijpen aan rietstengels en om prooien mee te vangen. Hierin zijn ze ook bijzonder succesvol en maar weinig prooien krijgen de kans om hen te ontglippen. We kennen onder andere de familie van de glazenmakers, bronlibellen, glanslibellen, rombouten en korenbouten waaronder de bekende platbuik valt.

In België en Nederland onderscheiden we bij de juffers 4 families: beekjuffers, pantserjuffers, breedscheenjuffers en natuurlijk ook de waterjuffers die de meeste soorten omvat.

Edialux Nematoden tegen engerlingen Nema-T-Bag Capsa - 100 m²

^€37⁹⁹

Bekijk in onze webshop

Ecostyle Pyrethro-pur biologische insecticide - 200 ml

^€15²⁹

Bekijk in onze webshop

Wat kan je doen om libellen en juffers te lokken?

Libellen ondergaan een onvolledige gedaanteverwisseling. In een reeks van verschillende vervellingen, verloopt de ontwikkeling van eitje, tot larve tot imago (volwassen insect). Omdat de larven water nodig hebben, vinden we libellen en juffers meestal in de buurt ervan. Vrouwtjes die zich in de nabijheid van het water begeven worden door een mannetje vast gegrepen om te paren. Met een soort tang aan het achterlijf grijpt hij het vrouwtje beet achter het hoofd. Zo ontstaat de tandempositie en vliegen ze samen verder om de paring te voltooien.

Bij de effectieve daad brengt het vrouwtje haar achterlijf naar de onderkant van het achterlijf van het mannetje, vlak achter het borststuk. Nu lijken ze een hart te vormen, het zogezegde paringshart of paringswiel. In dit secundaire geslachtsorgaan ligt een spermapakketje opgeslagen. Hierbij wordt het sperma van een eventuele voorganger eerst verwijderd. Na de paring worden de bevruchte eitjes afgezet.

Weinig soorten verkiezen stromend water maar hebben een voorkeur voor stilstaande vijvers en poelen. Ze zetten hun eitjes af in de oeverzone tussen de waterplanten. Om libellen en juffers naar jouw tuin te lokken heb je dus een waterpartij nodig. En hoe groter, hoe meer gevarieerd in waterdiepte en planten hoe meer soorten jouw vijver zullen uitkiezen om zich voort te planten. Kleinere vijvers zullen eerder juffers zoals de vuurjuffer, azuurjuffer en lantaarntje aantrekken dan echte libellen zoals de paardenbijter, viervlek of bloedrode heidelibel.

Aangezien larven jagen op het zicht is het van groot belang dat het water helder is. In troebel of vervuild water zal je vrij weinig leven zien. Bovendien moet het water zuurstofrijk zijn voor de larven. Daarom zijn vijvers met veel zuurstofplanten aangeraden. Fonteinkruid, hoornblad of eendenkroos zijn enkele voorbeelden. Vijvers met vissen zullen vermeden worden aangezien hun larven dan geen lang leven beschoren zijn.

Libellen hebben insecten op hun menu staan en verlossen ons van vliegjes en muggen maar ook vlinders kunnen soms ten prooi vallen. Daarom is het belangrijk dat er naast een waterpartij ook nagedacht wordt over een tuin die aanlokkelijk is voor alle insecten. Plant voldoende soorten die een grote aantrekkingskracht hebben zoals vlier, leverkruid, hemelsleutel, een vlinderstruik, kruiden zoals munt, oregano en wilde venkel. Succes is dan verzekerd!