Vogel van het jaar 2023: de putter of distelvink

Sinds 2005 organiseert de Vogelbescherming Vlaanderen jaarlijks een verkiezing: 'de vogel van het jaar' waarbij telkens 12 vogelsoorten in de kijker worden gezet. In 2022 kwam de bedreigde kievit als winnaar uit de bus. Het nieuwe jaar 2023 staat in het teken van de stadsvogel en de putter of distelvink (Carduelis carduelis) is dit keer de geluksvogel! Een opvallende tuingast die zijn populariteit te danken heeft aan zijn bijzonder verenkleed.

Eeuwenlang werd de putter gehouden als kooivogel. Niet alleen omwille van zijn uitbundige kleuren maar ook vanwege zijn zang en vooral voor zijn intelligentie. Men kon de vogel met alle gemak allerlei trucjes aanleren. Zo leerde men de putter onder meer om met een vingerhoed of miniatuuremmertje vastgemaakt aan een touwtje, water uit een drinkbakje te halen of te "putten". Dit trucje leverde de vogel uiteindelijk ook zijn Nederlandse naam "de putter" op. Vanaf 1972 is er een algemeen verbod op vogelvangst in België en sindsdien heeft de vogel zijn vrijheid herwonnen. Hij is al jaren aan een opmars bezig en doet het bijzonder goed!

Carduelis carduelis

Hoe kan je de putter herkennen?

Mocht er ook een verkiezing bestaan voor de "mooiste tuinvogel", dan zou de putter deze beslist ook winnen! Zowel de mannetjes als de vrouwtjes hebben een vuurrood gezicht met een wit/zwarte belijning (ontbreekt bij een juveniel). Ze hebben inktzwarte vleugels met een duidelijke gele vlek. De zwarte staart is gevorkt met witte vlekjes, de stuit is wit en bovendelen lichtbruin.

De distelvink die 10,5 tot 13,5 cm groot is, heeft een puntige snavel die hij gebruikt om zaden uit planten te halen. Hun poten zijn handige tools voor het bemachtigen van zaden en het ombuigen van plantendelen. De rode veren op hun kop zijn stugger dan de andere en bieden bescherming tegen de prikkende stekels.

Hun zang is gevarieerd, hoog en kwetterend en klinkt als "tswit-wit-wit". Als het broedseizoen gedaan is verzamelen putters in groepjes. Hun gekwetter is dan nog opvallender en onmiskenbaar voor het getrainde oor.

Waar leeft de putter?

Putter - vogel van jet jaar 2023 De putter voelt zich het best op plaatsen met houtwallen, boomgaarden en op schrale plekken met een wilde plantengroei waar hij zich kan voeden met plantenzaden. Dit kan zowel op het platteland zijn als in parken en tuinen.

Het is deels een standvogel, deels een trekvogel. Mannetjes blijven meestal in onze contreien overwinteren. Vooral de vrouwtjes en jongen trekken verder weg maar dan eerder korte afstanden.

Wat eet een distelvink?

Met hun scherpe snavel halen ze rijpe en onrijpe zaden uit planten. Winterse zaadhoofden van planten zoals distels, kaardebol, zonnebloem, teunisbloem, paardenbloemen, Echinacea, Rudbeckia, Echinops ritro, elzenpropjes en verschillende soorten grassen (Miscanthus-soorten) staan op hun menu. Laat dus uitgebloeide bloemen met zaadhoofden staan. Ook al is jouw tuin een kleine stadstuin, dan nog is de kans realistisch dat je ze op bezoek krijgt.

In de lente vullen ze hun dieet aan met insecten. Vooral jongen worden gevoed met allerlei insecten omdat ze een hoger eiwitgehalte bevatten en goed zijn voor hun ontwikkeling.

Als het voedselaanbod in de vrije natuur schaarser wordt, dan gaan ze op zoek naar tuinen met rijkelijk gevulde voedertafels. Zonnebloempitten, nigerzaden of snoepzaad waarderen ze enorm! Maar met kaardebol in de tuin is het helemaal feest want het is en blijft hun favoriet en de putterlokker bij uitstek. De lilakleurige bloemen zitten boordevol nectar wat goed is voor bijen, zweefvliegen en hommels. Insecten die op hun beurt een voedselbron zijn voor vele vogels.

Vogeltelling 2023

Zoals elk jaar is er ook dit jaar een nieuwe editie van het Grote Vogelweekend. Op 28 en 29 januari 2023 kunnen we terug de vogels tellen die bij ons in de tuin neerstrijken. En misschien is de distelvink wel één van jouw tuingasten... Ga dus maar gauw aan de slag met jouw puttertuin.