Hoe de Aziatische hoornaar te stoppen

Nest van de Aziatische hoornaar

Zodra het warmer wordt, beginnen de jonge koninginnen van de Aziatische hoornaar die hebben overwinterd, uit te vliegen. Ze gaan op zoek naar nectar om zich te voeden en boomschors om hun eerste kleine nest te bouwen. Deze invasieve soort gedijt hier bijzonder goed en vormt een ernstige bedreiging voor onze inheemse insecten. Ze vermenigvuldigen zich razendsnel en voeden zich met nuttige bestuivers zoals honingbijen, solitaire bijen, vlinders, wespen en hun larven, tot wel 11 kg insecten per nest per seizoen.

Om hun verspreiding onder controle te houden moeten we samen werken en de koninginnen bestrijden bij het uitvliegen, in februari/maart. Elke dode koningin is potentieel een nest minder! De imkerverenigingen vragen om de koninginnen onmiddellijk te doden als je er één ziet vliegen. De eerste exemplaren zijn uitgevlogen en klaar om een nest te maken. In deze periode valt de Aziatische hoornaar nog niet aan en kan je dus zonder probleem doodmeppen. Maar sla ze enkel dood als je zeker bent dat het om een Aziatische hoornaar gaat! Maak ook steeds een melding op Vespa-Watch om de verspreiding in kaart te kunnen brengen. Meldingen worden opgevolgd zodat nesten tijdig verdelgd kunnen worden. Ook waarnemingen van individuen via waarnemingen.be en inaturalist.org kunnen helpen om ze op te sporen.

Een bedreiging voor onze (honing)bij

De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) lijkt op een gewone wesp maar heeft exotische roots. In de eerste plaats vormt hij een bedreiging voor onze inheemse bijen die het zo al hard te verduren hebben. Wanneer de bijen terugkeren naar de bijenkast worden ze uit de lucht geplukt en vervolgens in stukjes aan de larven gevoederd. Dit gedrag noemt men 'bee-hawking'. Eens een nest honingbijen is ontdekt, worden ze binnen de kortste keren geëxecuteerd. De kolonies kunnen ook in groep aanvallen en bijenkasten binnendringen om de bijen in no time te doden. Bijen die de aanvallen overleven blijven bang in het nest schuilen, tot ze uiteindelijk verhongeren. Niet alleen honingbijen maar ook andere nuttige bestuivers moeten er aan geloven.

De hoornaar komt oorspronkelijk van Zuidoost-China en kwam in 2004 Europa binnen via een Franse bonsai-kwekerij waar hij zich sindsdien verspreid heeft over heel Europa. Door de klimaatopwarming doet de hoornaar het hier steeds beter.

De koningin van de Aziatische hoornaar bouwt in het voorjaar een klein "primair nest" in de vorm van een vrijhangend bolvormig nest, vaak in de buurt van woningen of in struiken en hagen. Dit kan bij het snoeien voor gevaar zorgen. Aan het begin van de zomer, doorgaans in juni, maken ze een tweede verblijfplaats of "secundair nest", hoog in bomen zoals eiken of populieren. De nesten worden zowel in stedelijke gebieden als op het platteland aangetroffen. Kenmerkend is de invliegopening aan de zijkant van het nest. Bij de gewone hoornaar zit de opening onderaan. Eén nest kan meer dan 1000 exemplaren bevatten, waarvan een tiental tot hondertal nieuwe koninginnen. Dit verklaart meteen hun succesvolle verspreiding.

Aziatische hoornaar - Vespa velutina

Hoe herken je de Aziatische hoornaar?

Bijna volledig zwart met een oranje-rood gekleurde kop.
Fluweel zwart borststuk.
Laatste twee achterlijfsegmenten zijn geel-oranje.
De poten zijn donkerbruin tot zwart met kenmerkende felgele uiteinden, een opvallend verschil met de Europese hoornaar.
De angel is langer dan van de gewone wesp (en dus ook pijnlijker).
Hij is kleiner dan de Europese soort. Koninginnen zijn ca. 30 mm, werksters zijn tot 25 mm.
In het rijtje van onze inheemse soorten, past de Aziatische hoornaar qua grootte tussen de wesp en de Europese hoornaar. Hij is in tegenstelling tot de Europese soort enkel overdag actief.

Aziatische hoornaar - Europese hoornaar - bij - wesp

De kans op verwarring met de Europese hoornaar is groot en een steek pijnlijker. De Europese soort is immers inheems en veel zachtaardiger. Wees dus alert en doodt geen dieren bij twijfel.

Schakel professionele hulp in

Laat de bestrijding van nesten over aan professionelen. Ga in geen geval zelf aan de slag want ze kunnen zeer agressief reageren bij verstoring van het nest. Het verdelgen van een nest vraagt een heel specifieke aanpak. Blijft de koningin leven, dan bouwt ze spoedig een nieuw nest met nieuwe nakomelingen. Vraag dus niet de eerste en beste verdelger maar schakel hulp in van gespecialiseerde teams.

Het blijven bestaan van 1 nest kan het volgende seizoen tot 10 nieuwe nesten opleveren. Hoe meer nesten, hoe moeilijker hun aantal onder controle kan gehouden worden en dat is geen goede zaak voor onze inheemse fauna!