Grote vliegen, grote wespen

Interessante tuingasten zijn het! Eén van de grootste wespen die je in jouw tuin kan treffen is de hoornaar of Vespa crabro. Ze zijn ongeveer tweemaal zo groot als een gewone wesp, bijzonder sociaal en behoorlijk zeldzaam. Met zijn angstaanjagende grootte en zijn indrukwekkende verschijning lijkt het een gevaarlijk dier maar toch zijn ze veel minder agressief dan de gewone wesp. Dit insect zal enkel steken in de buurt van het nest of als ze in het nauw wordt gedreven, ze steken niet bijzonder veel maar een steek is wel behoorlijk pijnlijk en kan op bepaalde plaatsen op het lichaam gevaarlijk zijn.

De hoornaar is hoofdzakelijk geel en roodbruin gekleurd. De voorste delen, kop en borststuk, zijn roodbruin en het achterlijf is geel met zwarte banden. Een hoornaar koningin wordt tot 40 mm lang en is zo'n anderhalve centimeter groter dan haar werksters, de angelloze mannetjes bereiken een gemiddelde lengte van 28 mm.

hoornaar of Vespa crabr Met een angstaanjagend lawaai en een formaat groter dan het gemiddeld insect is de hoornaar een gesel voor andere lastige tuininsecten maar ook voor enkele nuttige insecten zoals de honingbij.

Ze kunnen honigbijen doden en meenemen om de maaginhoud leeg te zuigen. Wie ze in de tuin heeft zal weinig last hebben van gewone wespen, de hoornaar durft ook 's nachts in de buurt van tuinspots op haar prooidieren jagen.

Hun nest kan vrij hangen of in kieren spleten boomholtes of onder dakpannen worden gebouwd. Het wordt opgebouwd uit een papierachtige grijze bouwstof die uit rottend hout wordt gemaakt door de koningin. Zij produceert de eieren en zorgt voor de eerste larven die uitgroeien tot haar werksters. Op het einde van de zomer worden de vruchtbare wijfjes en de mannetjes geboren. Enkele de in het najaar bevruchte wijfjes overleven de winter om in het voorjaar als koninginnen nieuwe nesten op te bouwen.

Onlangs verwarde ik een ander insect met deze grote wesp. De stadsreus kreeg niet voor niets de naam hoornaarzweefvlieg (Volucella zonaria) met zich mee.

hoornaar (Vespa crabro) links
hoornaarzweefvlieg (Volucella zonaria) rechts

Deze ongevaarlijke reuzenzweefvlieg bereikt al snel een grootte van 25 mm en leeft uitsluitend van nectar en stuifmeel van bijvoorbeeld de vlinderstruik. Het is een zweefvlieg in het jasje van een hoornaar, enkel de wespentaille ontbreekt en deze grote vlieg heeft uiteraard de gekende schietende zweefvliegbewegingen terwijl hoornaars zigzaggend en met veel lawaai andere insecten opjagen.

Bijzonder aan deze vlieg is dat ze haar eieren op de bodem van een actief wespennest legt waar de larven zich voeden met afval en dode wespenlarven.

Dankzij haar bijzondere vorm van mimicry kan de vlieg het wespennest ongedeerd betreden.