Hoe kunnen we de egel helpen?

Egel in winterslaap Studies wijzen uit dat de egelpopulatie in Vlaanderen op slechts 10 jaar tijd gehalveerd is. Een grote boosdoener is het hectische verkeer. Als je langs Vlaamse wegen rijdt zie je jammer genoeg regelmatig verkeersslachtoffers liggen en dit is waarschijnlijk ook zo in andere dicht bevolkte gebieden. Jaarlijks sneuvelen op die manier duizenden egels met een piek in de maanden juni, juli en augustus als de mannetjes op zoek gaan naar een vrouwtje.

Herken de egel

Wat meteen opvalt is zijn stekelige vacht. 6000 tot 9000 geelbruine tot bruinzwarte stekels bedekken hun rug en flanken. Het is één van de meest primitieve soorten die door de eeuwen heen nauwelijks is veranderd.

Het zachtaardige diertje heeft zich weten aan te passen aan de mens in die zin dat hij graag in onze tuinen vertoeft. Hij gaat er vooral op zoek naar een schuilplaats en naar voedsel. Als insecteneter eet hij onder andere spinnen, muggen, duizendpoten, kevers, regenwormen en slakken die in de onderbegroeiing leven. Voor de tuin en moestuin een goede zaak en dus een graag geziene gast! In mindere mate staat nu en dan een muis of een kikker op het menu; van bessen, eieren en tafelrestjes is hij ook niet vies.

Egels gaan vooral ’s nachts op pad en leggen gedurende de nacht een paar kilometer af. Ze zien niet zo goed maar horen en ruiken des te beter. Ze kunnen ook behoorlijk luidruchtig zijn en laten grote, zwarte uitwerpselen met resten van onverteerde insecten achter. Zo kan je makkelijk zien als je bezoek hebt gekregen van een egel in jouw tuin.

Egels in winterslaap

De egel bereidt zich voor op de winterslaap. Afhankelijk van de buitentemperaturen, ongeveer van oktober-november tot maart-april gaan egels in winterslaap. Om deze periode goed door te komen is het belangrijk dat ze voldoende vetreserve hebben aangelegd tussen juli en oktober. Belangrijk om weten is dat de term 'winterslaap' relatief is. Ze slapen niet continue, en al zeker niet wanneer de temperaturen boven de 10°C gaan, zoals nu het geval is. Het kan geen kwaad om de egels bij te voederen want als ze onvoldoende vetreserves hebben, zullen ze verhongeren en de winter niet overleven. Zelfs tijdens hun winterslaap worden ze regelmatig wakker en gaan ze op zoek naar voedsel, aangezien ze zelf geen voedselvoorraad aanleggen. Bijvoederen kan met speciaal egelvoer, met kattenvoer en rauwe eieren. Vers water is in droge periodes ook zeer belangrijk.

Als de temperatuur onder de 10°C daalt en het voedselaanbod schaarser wordt, bouwen ze een nest om in winterslaap te gaan. Ze kunnen niet goed tegen de koude en hebben een goed geïsoleerde plaats nodig. Ze maken hun nest in een composthoop of bouwen er zelf één met bladeren en ander droog plantenmateriaal. Je kan de egel dus best een handje helpen door de tuin niet op te ruimen. Laat afgevallen bladeren en dood plantenmateriaal gewoon liggen. Het spaart ons ook heel wat werk uit!

Opgerold op een bolletje op een bed van bladeren of stro begint hij aan zijn winterslaap. De egel is trouwens het enige zoogdier dat zich dankzij sterk ontwikkelde spieren, helemaal kan oprollen.
Zijn metabolisme, hartslag en lichaamstemperatuur dalen. Afhankelijk van de weersomstandigheden kan de winterslaap duren van oktober-november tot maart-april. Tijdens die periode verliest hij 30 tot 40% van zijn lichaamsgewicht. Bij het ontwaken mag je gerust opnieuw bijvoederen want hij moet aansterken en opnieuw aan lichaamsgewicht winnen. In mei moet hij immers terug in topconditie zijn want dan start de paartijd.

Help de egel te overleven.

Help de egel

Je kan van jouw tuin een egelparadijs maken door een paar eenvoudige ingrepen. Voedsel, schuilplaatsen en een makkelijke toegang tot de tuin zijn de voornaamste noden.

Voorzie een egelpoortje in een bestaande houten tuinafsluiting of graaf er een tunnel onder.
Heb je nog geen omheining, kies dan voor een (bloeiende) haag. Hagen zijn goede schuilplaatsen en trekken insecten aan.
Creëer een natuurlijke tuin en plant inheemse planten en struiken. Laat bladeren en plantenafval liggen. Ruim de tuin niet op in het najaar. Afgevallen bladeren zijn ook schuilplaatsen voor insecten en amfibieën en voeden de bodem in de tuin.
Plaats een egelhuis op een beschutte plaats, uit de buurt van huisdieren. Een egelhuis kan je kopen of zelf maken.
Zorg voor vers water in een schaaltje dat niet te diep is en voeder bij in het najaar en in maart-april als de egels uit winterslaap komen. Bied zeker geen melk aan want egels kunnen de lactose uit melk niet verteren.
Vermijd het gebruik van insecticiden en andere chemische bestrijdingsmiddelen. Deze bestrijden het voedsel van de egel.
Laat geen netten los liggen want daar kunnen ze verstrikt in geraken.

Bekijk hier alle producten voor egels in onze webshop.