Alternatieve ‘verharding’ in de tuin
Brandend actueel spelen wij in op de waarschuwing van onze Vlaamse minister voor natuur, milieu en landbouw. In de toekomst krijgen we mogelijks te maken met waterschaarste! Met als voornaamste reden het feit dat het aantal vierkante meter verharding in ons land op korte termijn gestegen is van 4 naar 10%. Deze stijging is mede het gevolg van de toenemende verstedelijking maar ook van enkele opkomende trends in de hedendaagse tuin- en landschapsarchitectuur. Alles moet strak, gelikt en peperduur ogen.
Mensen kiezen steeds meer voor zogenaamde ‘onderhoudsvriendelijke’ en ‘duurzame’ tuinen waar groen en gras vaak plaats moet maken voor ingewikkelde en dure verhardingspatronen waarin het hemelwater in afvoergoten wordt opgevangen en afgevoerd, al dan niet in een gescheiden rioleringsstelsel.
Probleem opgelost: weg regenwater, minder werk in de tuin en altijd droge voeten van de garage naar de achterdeur en van de oprit naar de voordeur. Gevoegde tegels, kasseien of platines, gepolierde betonstroken, mooi voor het oog en vooral voor dat van de buren, minder mooi voor het milieu.
Door het gebruik van alternatieve verhardingen wordt het regenwater grotendeels op een natuurlijke manier afgevoerd, het blijft waar het valt en houdt de grondwaterstand op peil. Uiteraard moet deze infiltratie mogelijk zijn, twee factoren spelen hierbij een belangrijke rol: een lage grondwaterstand en een goed doorlatend bodemtype.
Duurzaam gaan ontwerpen is dus niet alleen veel geld spenderen en alles gaan verharden zodat het langer meegaat en geen onderhoud vraagt, duurzaam ontwerpen betekent ontwerpen met een visie die op termijn het beste resultaat geeft voor mens en milieu.
We kunnen bijvoorbeeld de strikt noodzakelijke harde delen in een tuinontwerp gaan beperken tot de toegang naar de voordeur en het terras en zelf daar kunnen we gaan zorgen voor een duurzame wateropvang. Het water, dat op het terras neerkomt, kan afwateren in een grindbed, een plantenbed of het gazon. Indien de bodem niet of weinig doorlatend is kunnen harde lagen doorbroken worden door grindkolommen waardoor het water beter in de bodem verdwijnt. Ook verdiepte opvangzones in grind (wadi’s) kunnen in de perken worden verscholen zodat het regenwater op een natuurlijke wijze kan afvloeien.
Het terras kan ook worden aangelegd in kleiklinkers met een open voeg op zandcement. Deze rustieke opbouw absorbeert een groot deel van het hemelwater en heeft bovendien een natuurlijke uitstraling. Ook natuursteentegels kunnen tegenwoordig worden geplaatst met open voegen. Of wat dacht je van een terras in gerecycleerde oude poreuze betonplaten met brede voegen waar plaats is voor bodembedekkers of tuinkruiden die het hemelwater recycleren. Hier een daar een groter plantvak integreren als kruiden of bloementuin is uiteraard ook een goede oplossing.
Tuinpaden kunnen in grind of beter nog in boomschors zodat ook zij het hemelwater rechtstreeks in de bodem toe kunnen laten. Denk eraan dat deze milieubewuste alternatieven bovendien ook vaak goedkoper zijn. En volledig verharde oprit in kasseien kan worden vervangen door twee rijstroken in kasseien met tussenin gras, bodembedekkers of een grindstrook waar opnieuw heel wat regenwater rechtstreeks in de bodem kan verdwijnen. Een beetje terug naar vroeger op het woonerf.
Tot slot kan je in drassige gebieden overgaan tot de aanleg van natuurlijke vijvers of reservoirs die het regenwater verzamelen waardoor het grootste tuingedeelte droger wordt. Hiermee creëer je een leuk en natuurlijk element dat binnen de kortste keren zal krioelen van het tuinleven. Waterminnende bomen zoals knotwilgen helpen graag een handje mee op het water te verwerken en ook zij zijn uitermate waardevol voor de biodiversiteit van onze tuinen. Ook het steeds populairder wordende groendak is een vorm van alternatieve ‘verharding’ die bijdraagt een een duurzaam regenwater beheer.
Oplossingen genoeg dus voor wie ons water betaalbaar wil houden!