Hoe help je bijen in jouw tuin: weetjes en tips

Op 20 mei zetten we de schijnwerpers op de kleine, maar onmisbare helden van onze natuur: de bijen! Dan is het World Bee Day, en alsof dat nog niet genoeg is, organiseert Vlaanderen van 26 mei tot 2 juni 'Week van de bij'. Want bijen zijn absoluut onmisbaar in onze samenleving. Ze spelen een cruciale rol bij het bestuiven van planten, wat van vitaal belang is voor onze landbouw en ons dagelijks voedsel. Vooral de honingbij neemt hierbij een hoofdrol in, dankzij haar grote koloniën. Maar laten we de solitaire bijen niet vergeten; ook zij zijn essentieel in dit delicate proces. Zonder bijen zouden talloze plantensoorten voorgoed verdwijnen uit onze natuurlijke omgeving. Bovendien zijn honingbijen onze belangrijkste leveranciers van heerlijke honingproducten.

Mei is de maand waarin honingbijen volop zwermen en voorjaarshoning produceren. Tegelijkertijd zijn ook veel wilde bijensoorten actief. Dit is het perfecte moment om ze eens goed te bekijken en te waarderen voor hun harde werk!

In de vrije natuur kun je een diversiteit aan solitaire bijen en hommels vinden, waarvan alleen al in België meer dan 400 soorten voorkomen. Opvallend is dat honingbijen bijna niet meer in het wild te vinden zijn. Als je er eentje in je tuin spot, is het vrijwel zeker dat deze afkomstig is van een lokale imker. Deze bijenkolonies leven in kunstmatige bijenkorven en worden zorgvuldig gehouden voor verschillende productiedoeleinden.

Weetjes over honingbijen:

• Een bijenvolk bestaat uit een koningin, werkbijen en darren. Tijdens de zomer kan een kolonie oplopen tot 60.000 werkbijen die allemaal vrouwelijk zijn, een 400-tal darren en één koningin.
• Honingbijen zijn doorgaans bloemvast waardoor ze kiezen voor vegetaties die in overvloed bloeien zoals fruitbloesem, koolzaad en acaciabloesem. Solitaire bijen verzamelen op meerdere planten nectar en stuifmeel, maar hebben ook hun voorkeur.
• Bijen communiceren met elkaar door middel van een bijendans (kwispeldans en rondedans). Afhankelijk van de richting dat ze dansen en de snelheid waarmee ze met de vleugels trillen, laten ze weten aan de andere bijen waar een voedselbron te vinden is ten opzichte van de zon en hoeveel ze moeten eten om de afstand te kunnen overbruggen.
• Een koningin eet gedurende haar hele leven enkel koningenbrij en kan tot 5 jaar oud worden.
• Bijen die in het voorjaar geboren worden, leven ongeveer 6 weken. Bijen die in de zomer worden geboren, leven ongeveer 6 maanden en moeten de winter kunnen doorkomen.
• Tegen het einde van het bijenseizoen vindt een opmerkelijk fenomeen plaats: de darrenslacht. Werkbijen beginnen darren, de mannelijke bijen, uit de kolonie te verdrijven. Het begint met het stoppen van hun voeding, waardoor ze verzwakken, en uiteindelijk worden ze zelfs uit de kolonie gesleept.

De bij doet het jammer genoeg de laatste jaren niet goed. Zowel bij de solitaire bijen als bij de honingbijen is er om verschillende redenen massaal bijensterfte. De belangrijkste oorzaken zijn een gebrek aan nectar- en stuifmeelbronnen, gebruik van pesticiden, monocultuur, klimaatverandering en ziektes.

Vele inspanningen werden reeds geleverd om dit te voorkomen. Een aantal pesticiden is reeds verboden en kijk maar eens rond in je eigen buurt. Verschillende gemeenten creëren percelen met een gunstig bij-effect. Op die plaatsen worden bloemen gezaaid die de bijtjes en andere insecten verwennen met stuifmeel en nectar. Maar ook jij kunt jouw steentje bijdragen!

Bijenvoer - Phacelia campanularia

^€1⁰⁹

Bekijk in onze webshop

Bijen bloemenmengsel

^€3⁵⁰

Bekijk in onze webshop

Creëer een bijenvriendelijke tuin

• Gebruik geen chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest maar natuurlijke middelen om plagen en ziekten in de tuin aan te pakken. Zo kan je bijvoorbeeld heel wat ongewenste gasten bestrijden met aaltjes of roofmijten.
• Maak de juiste plantencombinaties, zowel in de sier- als in de moestuin. Planten geven een zekere geur af waarmee ze bepaalde plaaginsecten kunnen afstoten of misleiden.
• Maai het gras minder frequent, doe mee aan de actie "Maai mei niet" en laat wilde planten staan. Paardenbloemen, ereprijs, klaver en madeliefjes zijn zeer waardevol voor bijen en laat je dus beter staan (ook na de actie Maai mei niet!).
• Creëer nestgelegenheid voor solitaire bijen, hommels en andere insecten door een bijenhotel in je tuin te plaatsen. Bijen nestelen zich graag in gaatjes en holle stengels en vaak ondergronds. Je kan in een houtblok gaatjes boren of een bundeltje riet of bamboe voorzien. In de handel zijn er ook verschillende standaardmodellen verkrijgbaar, maar je kan natuurlijk ook je eigen creativiteit gebruiken.
• Groene tuinen met veel Buxus zijn mooi en strak maar hebben bijen niets te bieden. Gebruik niet-gecultiveerde planten en bloemen in je tuin. Zaai bloemenmengsels die veel stuifmeel en nectar opbrengen, die liefst op verschillende tijdstippen bloeien: meerjarige mengsel, vlinderbloemigen, composieten, schermbloemigen, planten uit de kamperfoelie- en de klokjesfamilie,... Ook éénjarigen zoals klaprozen en kamille zijn goed voor onze bestuivers maar moeten wel elk jaar opnieuw ingezaaid worden. Uitheemse zadenmengsels zijn minder interessant voor onze wilde bijen.
• Kies voor kruiden zoals oregano, munt, tijm, en komkommerkruid, of bloembollen zoals Allium en krokus, of bijenvriendelijke planten en struiken zoals Calamintha, Geranium macrorrhizum, Caryopteris, Sedum, Heuchera, Stachys, Buddleja en Crataegus.
• Er zijn organisaties die bijenkasten verhuren. Voor een vast bedrag per maand wordt een bijenkast in jouw tuin geplaatst en door een imker onderhouden. Je deelt dan ook in de honingopbrengst.