Antioxidanten voor tuinvogels, besdragende soorten

Antioxidanten zijn niet alleen voor ons een belangrijke deel van het dieet. Ook voor onze tuinvogels zijn die van groot belang in het najaar. Het helpt hen, in het bijzonder tijdens de koude wintermaanden, om lange periodes van fysieke activiteit vol te houden.

Wat is nu eigenlijk de definitie van een antioxidant? Letterlijk betekent het woord ‘tegen oxidatie’. De stof voorkomt dus schade aan lichaamscellen, die ontstaat door oxidatie. Onder oxidatie verstaan wij dan; het natuurlijk proces waarin lichaamscellen worden beschadigd door agressieve stoffen.

Het is een verzamelnaam voor de vitamines C en E, en de spoorelementen selenium en zink en enkele andere bio- actieve stoffen.

Nu dit terzijde, ook onze tuinvogels hebben nood aan antioxidanten, hieronder enkele planten, voornamelijk besproducerende planten, die rijk zijn aan deze stoffen en vooral veel verschillende tuinvogels aantrekken.

Berberis (haagplant – solitair)

Berberis of zuurbes is een stekelige haagplant die ook als solitair kan worden aangeplant. Na de gele bloempjes in mei, die ook voor vele insecten een lekkernij vormen, toont deze stekelige struik zijn aantrekkelijke bessen van in de zomer tot aan het eind van de herfst. De besjes hebben een matig gehalte aan antioxidanten en trekken hoofdzakelijk merels en lijsters aan.

Cornus (heester)

Verschillende soorten Cornus of kornoelje ontwikkelen donkere bessen in de herfst met een zeer hoge concentratie aan antioxidanten; vinken, merels en lijsters doen zich graag te goed aan deze gezonde bessen. De struiken zijn aardig te combineren in een brede border en hebben aantrekkelijk gekleurde twijgen en witte bloemschermen alvorens de bessen verschijnen.

de cotoneaster of dwergmispel

Cotoneaster (haagplant – bodembedekker - klimplant)
De rood – oranje bessen van de cotoneaster of dwergmispel vormen een belangrijke voedingsbron voor merels en verschillende vinkensoorten. Hoewel ze een relatief lage hoeveelheid antioxidanten bevatten zijn ze toch een welgekomen langdurige versnapering. De dwergmispel kan gebruikt worden als bodembedekker, haagplant of klimplant.

Crataegus (haagplant – boom)

Eén van mijn persoonlijke favorieten als haaplant en een verrijking voor ieders tuin is de meidoorn. Deze inheemse stekelige soort vormt in de herfst bessen die zeer rijk zijn aan antioxidanten. Merels, lijsters en zelf de occasionele voorbij trekkende pestvogel zijn er dol op. Bovendien heeft de éénstijlige meidoorn in de meimaand een ongelofelijke aantrekking op tal van bestuivers dankzij de mooie witte bloemwolken. Deze bladverliezende soort is een uitstekende hoofdsoort als onderdeel van een landschappelijke gemengde haag.

Hedera (klimplant – bodembedekker)

Klimopbessen bevatten niet zo’n danig hoge hoeveelheid antioxidanten maar blijven tot diep in de winter aan de plant en zijn dus een welgekomen voedingsbron voor merelachtigen zoals koperwiek, kramsvogel, lijster en merel. Deze wintergroene klimplant zorgt trouwens net voor de bessen voor de laatste nectar van het seizoen voor vlinders, hommels en bijen.

Hulst (haagplant – solitair)

Groenlingen en pestvogels houden van de bessen van hulst. De bessen zijn niet alleen gezond, ze blijven lang aan de struik en vormen bovendien een zeer decoratief winterbeeld in de tuin, hulstsoorten staan als wintergroene struiken in mooi contrast met bladverliezende soorten.
Ook geschikt als haagplant.

Lonicera (klimplant)

Merels, lijsters en andere tuinvogels zijn verzot op de blinkende rode bessen van de wilde kamperfoelie. De bessen op deze klimplant verschijnen na de fantastisch geurende bloemen in de late zomer tot de herfst.

Parthenocissus sp. (klimplant)

Naast een prachtige herfstkleur produceert deze attractieve klimplant ook nog eens bessen in het najaar. Met een minimum hoeveelheid aan antioxidanten is het toch een goede voedingsbron gedurende de koudere maanden van het jaar. De bessen blijven lang houdbaar en trekken verschillende tuinvogels aan.

Sorbus (heester – boom)

Een meester in het massaal produceren van bessen in de herfst is de…what’s in a name… lijsterbes. Zijn aantrekkelijke witte bloemschermen ondergaan een prachtige metamorfose naar knalrood-oranje bessen in de herfst. Ook hier staat de lange houdbaarheid in contrast met het lage antioxidantengehalte maar toch zijn deze bessen een welgekomen aanvulling op het najaarsdieet van verschillende vinken, uitrustende pestvogels, zanglijsters en merels.
Vele van deze soorten vormen deze maand hun bessen of zijn al rijkelijk gevuld met lekkers voor onze tuinvogels.

Rosa (heester – solitair)

Rozenbottels verschijnen enkel op de plant indien je de uitgebloeide bloemen tot in de herfst op de plant laat. De duinroos (Rosa spinosissima) is de winnaar als het op antioxidanten aankomt. De bijna paarse rozenbottels van deze roos zullen pestvogels, merelachtigen en lijsters aantrekken. Ze zijn zeer rijk aan vitamine C en kunnen ook gebruikt worden voor het maken van confituur, gelei en als gebakvulling. Ook de hondsroos (Rosa canina) heeft zo’n uitermate voedzame bottels die winterbezoekers zoals koperwiek en kramsvogel aantrekken. Ook deze vruchten zitten boordevol
vitamine C, B1, B2 en caroteen. Hondrozen zijn ook aantrekkelijk als onderdeel van een wilde gemengde haag.

Denk er eens over na om jouw tuin te verrijken met één of enkele van deze soorten. Hoe meer bessen hoe meer leven in jouw tuin. Bovendien zijn vele van deze bessen ook gezond voor de mens indien ze op een correcte wijze worden verwerkt.